Hỏi: Nguyên đơn xin ly hôn và khai rằng vợ chồng đã chung sống từ năm 1986. Bị đơn khai rằng sống chung từ năm 1988 và không đăng ký kết hôn nên không phải là vợ chồng. Tòa án căn cứ vào quy định nào để xác định ngày họ bắt đầu chung sống?

Thời điểm chung sống như vợ chồng có ý nghĩa rất quan trọng để xác định quan hệ hôn nhân đó là hợp pháp hay không hợp pháp. Nghị quyết số 35/2000/QH10 ngày 09/6/2000 của Quốc hội quy định hậu quả pháp lý rất khác nhau đối với các mối quan hệ có thời điểm chung sống như vợ chồng khác nhau.

Trong trường hợp của câu hỏi trên, nếu xác định thời điểm chung sống như vợ chồng vào năm 1986 thì quan hệ hôn nhân là hợp pháp; nếu vào năm 1988 thì họ phải đi đăng ký kết hôn trong quang thời gian 2 năm (từ 01/01/2001 đến 01/02/2003) mới được coi là hôn nhân hợp pháp.

Theo quy định tại Điểm d Mục 2 Thông tư liên tịch số 01/2001/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BTP thì ngày 03/01/2001 thì: Chung sống như vợ chồng phải thuộc một trong những trường hợp sau đây:

• Có tổ chức lễ cưới khi về chung sống với nhau;
• Việc họ chung sống với nhau được gia đình (một bên hoặc cả hai bên) chấp nhận;
• Việc họ về chung sống với nhau được người khác hay tổ chức chứng kiến;
• Họ thực sự chung sống với nhau, chăm sóc, giúp đỡ nhau cùng nhau xây dựng gia đình.

Thời điểm nam và nữ bắt đầu chung sống với nhau như vợ chồng là ngày họ tổ chức lễ cưới hoặc ngày họ về chung sống với nhau được gia đình (một hoặc cả hai bên) chấp nhận hoặc ngày họ về chung sống với nhau được người khác hay tổ chức chứng kiến hoặc ngày họ thực sự bắt đầu chung sống với nhau, chăm sóc, giúp đỡ nhau, cùng nhau xây dựng gia đình.